Reumatoidalne zapalenie stawów

RZS, inaczej gościec, jest przewlekłą chorobą zapalną atakującą stawy i inne narządy. Charakterystycznym objawem jest sztywność poranna, ból i obrzęk. Nieleczona choroba prowadzi do zniszczenia stawów, a także uszkodzenia innych narządów. Wczesne wdrożenie leczenia zapobiega powikłaniom i hamuje rozwój choroby.

Proces zapalny rozpoczyna się wewnątrz stawu. Dochodzi do niszczenia struktur (więzadeł, ścięgien, kości). Pojawia się ból i obrzęk, a także utrata ruchowości w stawie objętym procesem zapalnym. Dochodzi również do powstania zmian zwyrodnieniowych.

Do rozwoju choroby przyczynia się wiele czynników:

• układ odpornościowy – prowadzi do błędnego rozpoznania swoich tkanek jako przeciwciał, które mają na celu ich niszczenie,
• płeć – kobiety chorują częściej,
• dziedziczenie – istnieje predyspozycja do występowania RZS u osób blisko spokrewnionych,
• infekcja wirusowa lub bakteryjna,
• palenie papierosów,
• intensywny stres.

Najbardziej uciążliwe w RZS jest ból, sztywność i obrzęk – jest to wywołane rozrostem błony maziowej wewnątrz stawu. Dochodzi także do nagromadzenia się płynu zapalnego. Zajęty staw traci zdolność pełnego zakresu ruchu. Reumatoidalne zapalenie stawów atakuje również inne narządy.

Badania laboratoryjne służące do rozpoznania RZS to:

• RF – czynnik reumatoidalny,
• Anty – CCP – przeciwciała przeciwko cyklicznemu cytrulinowanemu peptydowi –występują wyłącznie w RZS,
• Podwyższone wskaźniki OB, CRP – służą do oceny aktywności choroby.

Wykonuje się również badania obrazowe: zdjęcia radiologiczne (RTG), rezonans magnetyczny, ultrasonografię, nieraz tomografię komputerową. Bardzo ważne w leczeniu RZS jest rehabilitacja, nieraz również leczenie chirurgiczne.

Leczenie RZS

Podstawową rolę w leczeniu RZS odgrywają leki modyfikujące przebieg choroby (LMPCH) – hamują niszczenie stawów i pozwalają zachować sprawność w życiu codziennym. Mamy dwa rodzaje LMPCH – niebiologiczne (syntetyczne) oraz biologiczne.

Do niebiologicznych zaliczamy:

• metotreksat,
• chlorochinina,
• leflunomid.

Do biologicznych zaliczamy:

• adalimumab,
• certolizumab,
• infliksymab.

W leczeniu RZS stosuje się również glikokortykosteroidy, które zmniejszają stany zapalne stawów. Niesteroidowe leki przeciwzapalne zmniejszają objawy zapalenia stawów – diklofenak, ibuprofen, ketoprofen. Nieraz dodatkowo stosuje się opioidy, jeżeli mimo wcześniejszego leczenia dolegliwości bólowe się utrzymują.