BMI, LDL, IG – podstawowe informacje

BMI

Wskaźnik Body Mass Index – również wskaźnik Queteleta II. Współczynnik powstały przez podzielenie masy ciała w kg przez kwadrat wysokości w centymetrach. BMI nie może być stosowane u dzieci. BMI został opracowany prawie 200 lat temu przez belgijskiego statystyka Adolfa Queteleta.

Definicja BMI to błąd logiczny. Mówi o tym, że BMI pozwala ocenić otłuszczenie ciała, co jest nieadekwatne w ocenie. Quetelet wywnioskował, że osoby z dużą ilością tkanki tłuszczowej mają wysokie BMI, ale nie odwrotnie. Osoby z wysokim BMI nie muszą mieć dużej ilości tkanki tłuszczowej – mogą mieć większą masę mięśniową i kostną. BMI to matematyczna formuła.

BMI a masa kości

Stopień mineralizacji i gęstości kości to kolejny parametr, który istotnie wpływa na masę ciała. Inne są parametry dla osób drobno- i grubo kostnych, a także dla starszych osób, które często są dotknięte osteoporozą, co zmniejsza masę kości. Wraz z wiekiem również maleje masa kości, a rośnie tkanka tłuszczowa.

BMI a masa mięśniowa

Mięśnie są gęstsze i cięższe niż tłuszcz, dlatego kilogram masy mięśniowej zajmuje nawet trzy razy mniejszą objętość niż kilogram tkanki tłuszczowej. Dwie osoby o tej samej masie ciała mogą różnie wyglądać. Nie można klasyfikować tych osób tak samo.

BMI =masa ( kg ) dzielona przez ( wzrost )² ( m )

WHR

Dużo więcej o zagrożeniu zdrowia mówi wskaźnik WHR (proporcja obwodu talii do obwodu bioder) niż BMI. U kobiet częściej występuje otyłość pośladkowo-udowa (tłuszcz zgromadzony pod skórą), a u mężczyzn otyłość brzuszna (tłuszcz zgromadzony wokół narządów wewnętrznych). Każdy przypadek należy przeanalizować indywidualnie, posługując się kilkoma wskaźnikami:

Kobieta =>0,8 otyłość aneroidalna ( jabłko )

<=0,8 otyłość ginoidalna (gruszka )

Mężczyźni => 1 otyłość aneroidalna

<= 1 otyłość ginoidalna

WHR = pas ( cm ) dzielone przez biodra (cm)

HDL – „dobry” cholesterol

Są to lipoproteiny (związki tłuszczów z białkami), zawierające więcej białka niż cholesterolu, ale o większej gęstości. „Dobrego” cholesterolu mamy we krwi mniej, niż tego „złego”. HDL przenika do ścian tętnic, ale się w nich nie odkłada – działa antagonistycznie do LDL. Zabiera część zalegającego cholesterolu i transportuje z powrotem do wątroby. Tam ponownie łączy się z białkiem tworząc lipoproteiny, albo przerabiany jest na kwasy żółciowe i wydalany z organizmu.

Cholesterol tej frakcji pełni rolę czyściciela naczyń krwionośnych i obniża stężenie złego cholesterolu we krwi, zmniejszając ryzyko chorób układu krążenia. Osoby, które mają niski poziom HDL są bardziej zagrożone chorobą niedokrwienną serca, nawet jeżeli cholesterol całkowity jest w normie.

„Dobry” cholesterol jest niski u palaczy, a wzrasta z kolei u osób aktywnych fizycznie.

LDL – „zły” cholesterol

LDL, nazywany złym cholesterolem, to lipoproteiny, które zawierają dużo cholesterolu o małej gęstości w cienkiej, białkowej otoczce. Cząsteczki LDL odgrywają główną rolę w rozwoju miażdżycy. Badania wykazały związek między LDL, a chorobą niedokrwienną serca. Osoby mające podwyższony poziom LDL są zagrożone miażdżycą, ale w najgorszej sytuacji są osoby, które mają podwyższony poziom LDL oraz całkowity cholesterol.

Aby zbadać sobie poziom cholesterolu, do laboratorium należy zgłosić się na czczo, po minimum ośmiu godzinach przerwy w jedzeniu. Samo wypicie herbaty czy wody może zafałszować wynik! W dniach poprzedzających badanie należy jeść normalnie, tak jak do tej pory – tylko kolacja powinna być lekkostrawna i bezalkoholowa.

Indeks glikemiczny (IG)

IG obrazuje, jak szybko rośnie stężenie cukru we krwi po posiłku. Im szybciej, tym intensywniej magazynujemy tkankę tłuszczową (glycemic index, IG). Jest to bardzo ważny wskaźnik dla osób cierpiących na cukrzycę. Im mniejszy indeks glikemiczny produktu tym lepiej, ponieważ w takim przypadku wchłonięte w trakcie trawienia węglowodany nie powodują skoków w wydzielaniu insuliny. Inaczej jest w przypadku produktów o wysokim indeksie glikemicznym, po spożyciu których poziom cukru we krwi (glikemia) gwałtownie się podnosi, jednak później również szybko spada. Im większy jest IG, tym więcej insuliny dostaje się do krwi, co zwiększa prawdopodobieństwo przybierania na wadze .

Jak działa kalkulator indeksu glikemicznego

Wybierz najpierw kategorię (np. owoce), a następnie konkretną nazwę (ananas). Zyskasz informację ile wynosi indeks i czy jest wysoki, czy niski.

Przykład:

1. Niski indeks: cukinia, ogórek, oliwki, czereśnie, orzechy, migdały.
2. Średni indeks: brzoskwinie, musztarda, ketchup, spaghetti, na miękko
3. Wysoki indeks: chleb pszenny, cukier, piwo, chipsy.

Wyznaczenie krzywej cukrowej:

W celu zdiagnozowania insulinooporności, należy wykonać test tolerancji glukozy, tzw. krzywą cukrową i insulinową (OGTT). Test polega na pobraniu krwi. Sprawdzany jest poziom glukozy i insuliny na czczo, następnie sprawdza się poziom glukozy i insuliny 60 min i 120 min po wypiciu 75g glukozy, czyli po tzw. obciążeniu glukozą. Podawanie glukozy powoduje przejściowy wzrost poziomu glukozy we krwi, a następnie spadek poniżej normy i powolne wyrównywanie.

• podanie glukozy t = 0 min
• szczytowy poziom t = 30 min
• spadek poniżej normy t = 2 godz.

Trzy dni przed wykonaniem badań nie należy stosować żadnych diet niskokalorycznych i nisko węglowodanowych. Należy stosować dietę węglowodanową – ale nie pączki i ciastka, tylko warzywa, arbuz, ogórek bądź pomidor. Przez trzy dni przed badaniem nie należy pić alkoholu, palić papierosów, pić kawy, herbaty, ani zażywać leków.

ZAPRASZAMY NA KONSULTACJE DIETETYCZNE